قهوه در سراسر جهان جزو پرطرفدارترین نوشیدنی‌ها محسوب می‌شود و با عطر و طعم منحصر به فرد خود، افراد زیادی را به خود جذب کرده است. هر کشور و حتی هر شهر، طرز تهیه خاص خود را برای قهوه دارد. طرز تهیه قهوه یزدی، به عنوان یکی از این روش‌های خاص و منحصر به فرد، در شهر جهانی یزد معروف است. این نوع قهوه با ترکیبی از قهوه ترک و مواد افزودنی خاص تهیه می‌شود که به آن عطر و طعمی متفاوت و دلپذیر می‌بخشد. در ایران، قهوه به صورت‌های مختلفی تهیه و سرو می‌شود، اما قهوه یزدی به دلیل روش طبخ خاص خود، جایگاه ویژه‌ای دارد. این قهوه با استفاده از موادی همچون گلاب، هل سبز، دارچین و در صورت تمایل زعفران، طعمی خاص و معطر را ارائه می‌دهد که نسبت به سایر قهوه‌ها متمایز است. در ادامه، طرز تهیه قهوه یزدی به روش خانگی را به شما توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید تا با این روش خاص و دلپذیر آشنا شوید و بتوانید این نوشیدنی منحصر به فرد را در خانه تهیه کنید. طرز تهیه قهوه یزدی با توجه به استفاده از ادویه‌های معطر ایرانی و روش خاص جوشاندن و افزودن مواد، تجربه‌ای بی‌نظیر از نوشیدن قهوه را برای شما به ارمغان می‌آورد.
تاریخچه قهوه یزدی
زمانی که قهوه وارد یزد شد، مردم یزدی با توجه به ذائقه خود، روش خاصی را برای طبخ آن ایجاد کردند و این نوشیدنی را به نام قهوه یزدی رواج دادند. با توجه به اعتقاد مردم یزد که قهوه به تنهایی طبع سردی دارد، برای اصلاح این طبع، با افزودن هل، گلاب و نبات و دم‌آوری ۶ تا ۲۴ ساعته، قهوه را شخصی‌سازی کرده و مطابق با ذائقه خود تغییر دادند. این روش منحصر به فرد، به مرور زمان جایگاه ویژه‌ای در رسوم و آداب مردم یزد پیدا کرد و در مراسم ختم و عزای عزیزان و همچنین در مراسم محرم و روضه‌خوانی، قهوه یزدی سرو می‌شود. این قهوه، علاوه بر بزرگداشت، به دلیل داشتن هل و گلاب، باعث تسکین اعصاب فرد عزادار نیز می‌شود. طرز تهیه قهوه یزدی به دلیل شیوه جالب دم کردن و ترکیب مواد معطر ایرانی، در سال‌های اخیر به عنوان یکی از آثار ناملموس ایران به ثبت جهانی رسیده است. طرز تهیه قهوه یزدی نمادی از فرهنگ و سنت‌های مردم یزد است که از گذشته تا به امروز زنده نگه داشته شده و طرفداران زیادی دارد.
مواد مورد نیاز برای طرز تهیه قهوه یزدی
- آب: 4 الی 5 لیتر
- پودر قهوه: 2 پیمانه
- گلاب: به مقدار لازم
- هل: به مقدار لازم
- نبات: به مقدار لازم (بسته به ذائقه)
طرز تهیه قهوه یزدی
برای دم کردن قهوه یزدی، ابتدا بسته به تعداد افراد، 4 الی 5 لیتر آب را در ظرفی ریخته و به جوش می‌آورند. سپس 2 پیمانه پودر قهوه یزدی که از قبل بو داده شده باشد، به آن اضافه می‌کنند. اگر قهوه خام باشد، ابتدا آن را کمی تفت می‌دهند. در ادامه، گلاب و هل را به قهوه اضافه می‌کنند و در نهایت، نبات را بسته به ذائقه به مخلوط می‌افزایند. به طور سنتی، یزدی‌ها برای خوش‌طعم‌تر شدن قهوه، نوعی زغال خاص که نه در نوشیدنی خورد می‌شود و نه خاکستری به جا می‌گذارد، درون قهوه می‌اندازند و بعد از کمی جوشیدن، زغال‌ها را از قهوه بیرون می‌آورند. سپس، شعله را کم کرده و اجازه می‌دهند قهوه حدود 6 الی 24 ساعت قل بخورد و قوام آید. در نهایت، بعد از جا افتادن قهوه، آن را سرو می‌کنند. طرز تهیه قهوه یزدی با استفاده از این روش خاص و افزودنی‌های منحصر به فرد، طعمی متفاوت و خوش‌عطر به قهوه می‌بخشد که به ویژه در مراسم‌ها و مناسبت‌های مختلف یزد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مرحله اول: آماده‌سازی مواد اولیه
برای شروع، اگر پودر قهوه آماده دارید، برای هر نفر حدود یک پیمانه قهوه (معادل یک و نیم قاشق چایخوری سرپر) آماده کنید. سپس به ازای هر پیمانه قهوه، ۲ تا ۳ پیمانه شکر اضافه کرده و به ازای هر نفر یک فنجان کوچک آب بیفزایید. این مخلوط را داخل یک کتری یا قهوه‌جوش مسی مناسب بریزید. طرز تهیه قهوه یزدی به این صورت است که ابتدا باید مواد اولیه به خوبی با هم ترکیب شوند تا قهوه آماده‌ی جوشیدن باشد. این مرحله بسیار مهم است زیرا ترکیب دقیق قهوه و شکر و آب، پایه‌ی اصلی طعم نهایی قهوه یزدی را شکل می‌دهد.
مرحله دوم: جوشاندن قهوه
در مرحله بعد، مخلوط قهوه، شکر و آب را روی حرارت قرار دهید تا به جوش آید. زمانی که قهوه شروع به جوشیدن کرد، شعله را کم کنید و اجازه دهید حدود ۴۰ دقیقه قل بخورد. این مرحله از طرز تهیه قهوه یزدی به تدریج به ترکیب مواد اجازه می‌دهد تا به خوبی با هم ترکیب شوند و طعم قوی و غلیظ قهوه شکل بگیرد. در این مرحله، حرارت باید ملایم باشد تا از سوختن قهوه جلوگیری شود و قهوه به آرامی دم بکشد.
مرحله سوم: افزودن طعم‌دهنده‌ها
پس از جوشیدن اولیه قهوه، هل، گلاب و نبات را به مخلوط اضافه کنید. این مرحله از طرز تهیه قهوه یزدی، به نوشیدنی عطر و طعم ویژه‌ای می‌بخشد. بسته به ذائقه و سلیقه‌تان میتوانید از افزودنی‌های دیگری مانند زنجبیل و دارچین هم استفاده کنید. این افزودنی‌ها نه تنها طعم قهوه را بهتر می‌کنند بلکه خواص درمانی نیز به آن اضافه می‌کنند. پس از افزودن طعم‌دهنده‌ها، بگذارید قهوه حدود یک ساعت دیگر روی حرارت ملایم بجوشد و قوام بیاید.
مرحله چهارم: قوام‌آوری و سرو
در نهایت، اجازه دهید قهوه حدود یک ساعت دیگر جوشیده و به خوبی قوام بیاید. این مرحله نهایی از طرز تهیه قهوه یزدی باعث می‌شود که تمام طعم‌ها به خوبی با هم ترکیب شوند و قهوه به غلظت مناسبی برسد. پس از اتمام جوشیدن، قهوه را در فنجان‌های مخصوص قهوه ریخته و سرو کنید. این نوشیدنی خوش‌طعم و عطر را میتوانید در مراسم‌های عزاداری، محرم و مراسم‌های مذهبی سرو کنید و از آن لذت ببرید. نوش جان!
روش سنتی:
تهیه قهوه یزدی با زغال
برای تهیه قهوه یزدی به روش سنتی یزد، مواد لازم شامل نبات، هل، گلاب، قهوه، ظرف مسی بزرگ، کاسه سفالی، ملاقه، انبر و زغال است. ابتدا پودر قهوه را در یک ظرف مسی روی آتش کمی بوداده و در یک قابلمه مسی دیگر، چند لیتر آب ریخته و روی آتش می‌گذاریم تا به جوش آید. پس از به جوش آمدن آب، قهوه‌های بو داده شده را به آن اضافه کرده و خوب مخلوط می‌کنیم تا یکدست شوند. سپس گلاب محلی، مانند گلاب گل سرخ ده بالا، و هل آسیاب شده را اضافه می‌کنیم. در مرحله بعد، زغال سرخ شده به نام زغال قیچ را داخل قهوه ریخته و پس از چند دقیقه خارج می‌کنیم. این روش سنتی باعث می‌شود که قهوه طعمی منحصر به فرد و خاص داشته باشد.
اگر از عاشقان صنعت آشپزی و خلق طعم های شگفت انگیز هستید میتوانید با مراجعه به صفحه کتاب آشپزی، به دنیایی از تکنیک، دستور پخت ها و رسپی های محرمانه بین المللی دست یابید و دانش خود را در صنعت خوراک و نوشیدنی (آشپزی، بیکری، باریستا، بارتندری، میکسولوژی، رستری و ...) تا عالیترین سطوح جهانی ارتقا دهید.